Projekty dronowe coraz częściej i śmielej wchodzą w zakres działalności administracji publicznej. W Urzędzie Marszałkowskim Województwa Dolnośląskiego służą one m.in. do wyceny szkód wyrządzonych przez zwierzęta w uprawach rolniczych regionu.

W 2017 r. na Dolnym Śląsku zakupiono i wdrożono BSP (Bezzałogowe Statki Powietrzne) na potrzeby wsparcia i realizacji prac wynikających ze statutu Dolnośląskiego Biura Geodezji i Terenów Rolnych we Wrocławiu. Ponieważ urządzenie nazywane potocznie dronem robi jedynie zdjęcia, najważniejszym komponentem w fotogrametrii z niskiego pułapu jest BSP z precyzyjnym pozycjonowaniem RTK lub PPK. Technika pomiaru satelitarnego RTK (Real Time Kinematics) pozwala otrzymywać w czasie rzeczywistym strumienie korekt, co zwiększa dokładność pozycjonowania do 1-3 cm. Dzięki temu jest to nieocenione narzędzie w pracy geodezyjnej. W tej technice niezbędny jest jednak dobry zasięg internetu w terenie. Z kolei PPK to korekty pozycjonowania nanoszone nie w trakcie lotu, a już po jego zakończeniu. Technika ta nie wymaga zasięgu sieci w terenie, co jest jej dużą zaletą. Dane te są przechowywane w pamięci drona. Obliczenia poprawek po locie złożone są z kilku elementów: po pierwsze – zawierają dane z odbiornika ruchomego, w tym przypadku drona, po drugie – potrzebne są dodatkowo dane uzyskane z naziemnej stacji referencyjnej, np. ASG-pl. Za ich złożenie i osiągnięcie końcowego efektu odpowiedzialne jest oprogramowanie zainstalowane na stacji roboczej.

Najważniejsza dokładność

Na odpowiednio przetworzonych zdjęciach można przeprowadzić pomiary fotogrametryczne i kartometryczne z dokładnością położenia do 10 cm. Ponieważ dokładności w geodezji są bardzo istotne, operator musi posiadać niezbędną wiedzę, doświadczenie i znajomość dobrych praktyk niezbędnych w fotogrametrii z niskiego pułapu i ich integracji z klasycznymi pomiarami. Pilot BSP musi mieć kompetencje do realizacji lotów w ramach procedur krajowych NSTS i w bardzo szybko zmieniających się przepisach prawnych. Warto wspomnieć, że NSTS to Narodowe Standardowe Scenariusze (NSTS – ang. National STandard Scenario), zwane potocznie scenariuszami krajowymi.

Dolnośląskie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych we Wrocławiu bierze obecnie udział w projekcie „Transformacja cyfrowa administracji publicznej szczebla wojewódzkiego poprzez zwiększenie cyfrowych zasobów oraz e-usług Geoportalu Dolny Śląsk”. Elementem tego projektu było przystąpienie do wykorzystywania pakietów oprogramowania ESRI. Uelastycznia to m.in. przepływ danych pomiędzy DBGiTR, a innymi jednostkami podlegającymi Urzędowi Marszałkowskiemu. Biuro publikuje online swoje dane z BSP, np. z nakładkami w postaci projektów. Inspektorzy w terenie mogą się nawigować i uzupełniać dane w aplikacji na telefonie. DBGiTR może też projektować wygląd i funkcjonalność aplikacji udostępnionej docelowym użytkownikom, kierując się jej intuicyjną obsługą i zgodnością z gotowymi szablonami pomiarowymi lub porównawczymi. Osoby wykorzystujące dane nie muszą więc mieć doświadczenia z pracy z danymi geoprzestrzennymi.

Zastosowanie przetworzonych zdjęć

Wypracowane schematy wykorzystania produktów z przetworzonych zdjęć z BSP obejmują różnorodne zastosowania. Jednym z nich są precyzyjne ortofotomapy obszarów zajmujących nawet 2000 hektarów, wykorzystywane w pracach projektowych przy scaleniach gruntów i zagospodarowaniu poscaleniowym. Szybkość pozyskania masowych, precyzyjnych i aktualnych informacji o terenie jest niezbędna jako materiał pomocniczy do rzetelnego rozplanowania nowego układu działek. Kolejnym zastosowaniem jest inwentaryzacja składowisk odpadów w ramach kontroli prowadzonych przez Urząd Marszałkowski, np. obliczenia objętości, nachylenia skarp, a także przekroje, modelowanie niecki kwater składowisk, w tym również zdjęcia dokumentujące stan na danych dzień.

Do istotnych zastosowań należą inwentaryzacje filmowe i fotograficzne mienia województwa, na przykład DSDiK (Dolnośląskiej Służby Dróg i Kolei). Możliwe są w tym przypadku inspekcje bieżących inwestycji, przebudowy dróg, mostów i kolei, wariantowanie przebiegów i analizowanie zmian w czasie. To również modelowanie budynków 3D i obiektów małej architektury zarówno na podstawie fotogrametrii, jak również z wykorzystaniem stacjonarnego skanera laserowego. Efektem tego są też obliczenia powierzchni użytkowej dla obiektów mienia wojewódzkiego.

Bardzo interesującym i niezwykle funkcjonalnym przykładem użycia danych z powietrza jest szacowanie szkód łowieckich w uprawach rolnych poprzez zautomatyzowane analizy GIS. Ich głównym atutem jest obiektywne udokumentowanie skali powstałych szkód. Dzięki temu stanowią one podstawę do należytego i rzetelnie obliczonego odszkodowania. Jest to szczególnie istotne w sytuacjach, gdy uprawy rolne obejmują znaczny obszar lub znajdują się w miejscach trudno dostępnych. Naloty dronowe stanowią w tej sytuacji najtańszą, najszybszą i najbardziej rzetelną metodę oszacowania powstałych szkód. Skoro o gruntach mowa, warto wskazać jeszcze jedną przydatną funkcjonalność danych pozyskanych z powietrza, jaką jest analiza zmian użytkowania gruntów zarówno na podstawie ortofotomap z BSP, jak też zasobów Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii czy teledetekcji z danych satelitarnych Sentinel-2.

Na koniec warto wspomnieć o jeszcze jednym, ważnym aspekcie wizerunkowym: zdjęcia krajobrazowe o dobrych walorach artystycznych mogą być wykorzystywane na potrzeby własne wydziałów promocji jednostek samorządu terytorialnego. Jest to szczególnie przydatne podczas projektowania kampanii informacyjno-promocyjnych.

Autor

Karol Szeremeta

Autor jest geodetą w Dolnośląskim Biurze Geodezji i Terenów Rolnych we Wrocławiu, operatorem BSP, specjalistą oprogramowania fotogrametrycznego i GIS.