Spis treści:
- Ewolucja rozwiązań
- Podsumowanie i wnioski
Szerokie wprowadzenie elektronicznych poświadczeń atrybutów będzie wymagać czasu i współpracy wielu podmiotów zarówno sektora publicznego, jak i prywatnego, ale można uznać, że w Polsce pierwszy kamień milowy został już osiągnięty dzięki mObywatelowi.
Zgodnie z definicją zawartą w Słowniku języka polskiego PWN atrybut to „cecha jakiejś rzeczy, osoby lub zjawiska wyróżniająca je spośród innych” czy też inaczej, według hasła w internetowym Wielkim słowniku języka polskiego, „charakterystyczna cecha, która nieodłącznie związana jest z jakąś osobą, rzeczą lub zjawiskiem, wyróżniając je spośród innych”. W odniesieniu do osób określony zestaw atrybutów może pozwolić na ustalenie tożsamości konkretnej osoby albo tylko decydować o przyporządkowaniu człowieka do danej kategorii osób mających określone cechy, spełniających określone wymagania, nie pozwalając jednocześnie na jednoznaczną identyfikację.
Elektroniczne poświadczenie atrybutów to nowa usługa wprowadzona do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 910/2014 z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylającego dyrektywę 1999/93/WE (DzUrz UE L 257 z 28.08.2014, s. 73; DzUrz UE L 333 z 27.12.2022, s. 80 oraz DzUrz UE L 1183 z 30.04.2024; dalej: rozporządzenie eIDAS), rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1183 w sprawie zmiany rozporządzenia nr 910/2014 w odniesieniu do ustanowienia europejskich ram tożsamości cyfrowej (DzUrz UE L 56 z 30.04.2024; dalej: rozporządzenie eIDAS2). Przed przejściem do zaprezentowania tego narzędzia warto jednak przedstawić rozwiązania, które je historycznie poprzedziły i stopniowo ewoluowały, pozwalając ostatecznie na wypracowanie nowej koncepcji, której główne atuty to użyteczność, bezpieczeństwo i ochrona danych.
Ewolucja rozwiązań
Na gruncie polskim jako punkt wyjścia można przyjąć zaświadczenia urzędowe i dokumenty potwierdzające uprawnienia. Kolejny, pośredni krok, zmierzający do docelowego rozwiązania, to dokumenty elektroniczne i mechanizmy udostępniania danych w aplikacji mObywatel, a ostatni to nowe rozwiązanie europejskie, czyli właśnie elektroniczne poświadczenia atrybutów.
Model tradycyjny
W modelu tradycyjnym potwierdzenie danych identyfikacyjnych i atrybutów jest elementem treści dokumentów publicznych. Zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o dokumentach publicznych (tekst jedn. DzU z 2024 r., poz. 1669) dokument publiczny „służy do identyfikacji osób, rzeczy lub potwierdza stan prawny lub prawa osób posługujących się takim dokumentem”. Dokumentami publicznymi są w szczególności: dokumenty tożsamości, takie jak dowód osobisty czy dokument paszportowy; dokumenty potwierdzające uprawnienia, np. prawo jazdy; dokumenty potwierdzające wykształcenie wyższe i specjalistyczne, np. dyplom ukończenia uczelni; dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe, np. prawo wykonywania zawodu lekarza i lekarza dentysty; legitymacje, np. szkolne, studenckie; a także dokumenty uprawniające do różnego rodzaju ulg. Dokumenty publiczne wydawane są na podstawie przepisów szczególnych przez uprawnione do tego organy lub podmioty, np. organy administracji albo izby zawodowe. Warto zauważyć, że dokumenty publiczne wydawane są wyłącznie na blankietach i nie obejmują dokumentów elektronicznych. To, że są one drukowane, wpływa m.in. na dłuższy czas oczekiwania na ich otrzymanie. W przypadku części z nich konieczne jest wniesienie opłaty za ich wydanie. Ponadto, co do zasady, mają ograniczony termin ważności, ustalony w przepisach, na mocy których są wydawane.
Innym sposobem potwierdzania atrybutów w modelu tradycyjnym jest wydawanie zaświadczeń urzędowych, uregulowane w dziale VII ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. DzU z 2025 r., poz. 572; dalej: kpa). Zaświadczenia administracyjne wydawane są przez organy administracji publicznej na żądanie osoby ubiegającej się o nie. Przedmiotem zaświadczenia jest urzędowe potwierdzenie określonych faktów lub stanu prawnego, a celem jego wydania – wsparcie wnioskodawcy w jego działaniach zmierzających do pozyskania czy skorzystania z uprawnienia lub uniknięcia zobowiązania [1]. Zaświadczenia administracyjne są wydawane w dwóch przypadkach, tj. gdy wymaga tego przepis prawa albo ze względu na interes prawny osoby ubiegającej się o zaświadczenie. W tym drugim przypadku obowiązek wydania zaświadczenia przez organ materializuje się, jeśli potwierdzenie faktów albo stanu prawnego wynika z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu (art. 218 kpa). W opinii doktryny nie jest dozwolone pozyskiwanie przez organ informacji spoza jego zasobów celem zamieszczenia ich w zaświadczeniu [2]. Oznacza to ograniczenie kręgu podmiotów zobowiązanych do wydania zaświadczeń do tych, które odpowiadają za rejestry czy systemy bądź prowadzą postępowanie. Zaświadczenia mogą być wydawane zarówno w postaci papierowej, jak i elektronicznej. Podkreślenia wymaga konieczność oczekiwania na taki dokument, bowiem zgodnie z kpa zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni. Ponadto wydanie zaświadczenia na wniosek wymaga wniesienia opłaty skarbowej (zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej; tekst jedn. DzU z 2025 r., poz. 1154); jak wynika z art. 261 kpa, opłata ta powinna zostać wniesiona już na etapie wnioskowania o wydanie zaświadczenia). Zaświadczenia, podobnie jak dokumenty, mogą mieć określony termin ważności.
Co ważne, zarówno w dokumentach, jak i zaświadczeniach co do zasady umieszczane są szerokie zakresy danych i informacji – podstawowe dane identyfikujące osobę oraz informacje służące potwierdzeniu stanu prawnego lub faktycznego, np. kwalifikacje czy uprawnienia. Zakresy danych wykraczają zatem poza cel konkretnej czynności, co z jednej strony daje szeroki wachlarz możliwości wykorzystania dokumentów publicznych bądź zaświadczeń urzędowych (mają bowiem uniwersalny charakter i mogą być wielokrotnie użyte w różnych usługach), ale z drugiej strony może prowadzić do nadmiernego przetwarzania danych osobowych.
Aplikacja mObywatel
Formą pośrednią między tradycyjnym dokumentem lub zaświadczeniem urzędowym a elektronicznym poświadczeniem atrybutów są rozwiązania wprowadzone w aplikacji mObywatel. Udostępniane są w niej usługi umożliwiające użytkownikowi pobranie z rejestrów lub systemów teleinformatycznych jego danych osobowych, danych dotyczących jego sytuacji prawnej lub praw mu przysługujących, a także umożliwiających identyfikację rzeczy związanej z tym użytkownikiem (art. 3 ustawy z dnia 26 maja 2023 r. o aplikacji mObywatel; tekst jedn DzU z 2024 r., poz. 1275, z późn. zm.). Aplikacja zapewnia przechowywanie, prezentację lub przekazanie do weryfikacji przy użyciu urządzenia mobilnego, dokumentu elektronicznego zawierającego wymienione dane, a także przekazanie tych danych lub zawierającego je dokumentu elektronicznego przez tego użytkownika innej osobie lub podmiotowi. Dane te pozyskiwane są z trzech określonych przez ustawodawcę kategorii źródeł. Należą do nich: dane zawarte w dokumencie mObywatel (część jest pobrana z rejestrów publicznych, część wygenerowana w aplikacji), dane pobrane z rejestrów publicznych lub systemów teleinformatycznych podmiotów publicznych określonych w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy, a także dane udostępnione przez podmioty publiczne lub podmioty niepubliczne na podstawie porozumień zawartych z ministrem właściwym do spraw informatyzacji w celu świadczenia przez te podmioty usług w aplikacji. Odnośnie do sposobu udostępniania osobom danych ich dotyczących należy wskazać na dwa rozwiązania stosowane w mObywatelu: wygenerowanie dokumentu elektronicznego je zawierającego celem jego prezentacji na urządzeniu mobilnym oraz utworzenie zestawu danych celem jego przekazania innemu podmiotowi.
Dokumenty elektroniczne w aplikacji mObywatel to co do zasady odpowiedniki dokumentów wydawanych w tradycyjnej formie – w większości przypadków to ich elektroniczna postać, wyjątkiem jest mDowód, dokument tożsamości wydawany wyłącznie w aplikacji, oznaczony odrębnymi od tradycyjnego dowodu osobistego numerem i serią. Dokumenty w aplikacji mObywatel wydawane są bezpłatnie, ich wydanie, czy też bardziej adekwatnie – pobranie – następuje niezwłocznie po zainicjowaniu takiego żądania przez użytkownika aplikacji, o ile oczywiście jest to dokument z kategorii udostępnianych już w aplikacji.
Z kolei zestawy danych pobierane i przekazywane za pośrednictwem mObywatela można uznać za odpowiednik zaświadczeń urzędowych, z uwzględnieniem odrębności, w szczególności braku opłaty skarbowej za ich wydanie (nie są one bowiem wydawane przez organ administracji, ale pobierane przez użytkownika – jako realizacja uprawnienia wynikającego z art. 51 ust 3 Konstytucji RP, zgodnie z którą każdy ma dostęp do danych go dotyczących przetwarzanych przez państwo). Ponadto ze względu na to, że nie są wydawane w ujęciu tradycyjnym, nie zawierają podpisu ani pieczęci organu, jak ma to miejsce w przypadku zaświadczeń urzędowych. Taki zestaw danych nie ma waloru formalnego zaświadczenia, ale jednocześnie ze względu na źródło pochodzenia danych (rejestry publiczne) i pośrednictwo rządowej aplikacji, w tym opatrzenie pieczęcią elektroniczną ministra właściwego do spraw informatyzacji, zyskuje walor „zaufany”.
Na szczególną uwagę zasługuje to, że w odróżnieniu od zaświadczeń urzędowych, na pobranie danych przez użytkownika aplikacji nie trzeba oczekiwać, następuje ono natychmiastowo i pozwala na niezwłoczne przekazanie innemu podmiotowi, którego system jest zintegrowany z aplikacją mObywatel, jako „paczki danych” w ramach usługi przekazywania danych. Aktualnie minister właściwy do spraw informatyzacji określił w ramach tej usługi kilkanaście kontenerów danych (itwa.pl/11v). Zestawy zawierają po kilka danych, przykładowo zestaw nr 0 zawiera: imiona, nazwisko, nr PESEL i obywatelstwo. Istotnym aspektem funkcjonowania tej usługi z perspektywy ochrony danych osobowych jest to, że podstawą do przekazania danych jest samodzielna świadoma decyzja użytkownika, wymagająca jego aktywnego działania. Użytkownik mObywatela najpierw pobiera dane go dotyczące i zapisuje je w telefonie w aplikacji. Następnie przekazuje je do podmiotu zintegrowanego z mObywatelem, co bardzo zbliża tę usługę do elektronicznego poświadczenia atrybutów. W aplikacji jednak nie przewidziano na razie udostępniania pojedynczych danych, natomiast w przypadku elektronicznych poświadczeń atrybutów takie rozwiązanie będzie stosowane.
Elektroniczne poświadczenia atrybutów
Regulacje dotyczące elektronicznych poświadczeń atrybutów zostały wprowadzone, jak już wspomniano, w wyniku nowelizacji rozporządzenia eIDAS, tzw. rozporządzenia eIDAS2 (uwaga: tekst rozporządzenia eIDAS został skonsolidowany, dlatego w dalszej części tekstu odnoszę się właśnie do niego, a nie samego rozporządzenia eIDAS2).
Bezpieczne przechowywanie i walidację danych identyfikujących osobę oraz elektronicznych poświadczeń atrybutów, a także bezpieczne zarządzanie tymi danymi i poświadczeniami na potrzeby udostępniania ich stronom ufającym oraz innym użytkownikom zapewnić mają europejskie portfele tożsamości cyfrowej (art. 2 pkt 42 rozporządzenia eIDAS). Państwa członkowskie UE są zobowiązane wdrożyć je do 24 grudnia 2026 r. Od tej daty portfele te mają być rozpoznawane przez administrację. Biznes, np. banki, firmy telekomunikacyjne czy duże platformy internetowe, ma rok dłużej na dostosowanie się.
Warto podkreślić, że ustawodawca unijny dokonał rozróżnienia między danymi identyfikującymi osobę a elektronicznymi poświadczeniami atrybutów (art. 5a ust. 3 lit. a rozporządzenia eIDAS). Pozwala to przyjąć, że celem ustawodawcy unijnego było rozróżnienie dwóch kategorii danych. Po pierwsze danych, które można uznać za dane podstawowe z zachowaniem minimalnego ich zakresu – służących wyłącznie do identyfikacji osoby (ustaleniu jej tożsamości). Po drugie pozostałych danych, które opisują osobę – rozumianych jako cechy pozwalające na identyfikację, ale też służących wyróżnieniu osoby spośród grona innych osób lub związanych z jej prawem do rzeczy. Można powiedzieć, że są to szczególne cechy, które są elementami tożsamości osoby, ale nie zapewniają jej unikalnej identyfikacji – wykorzystywane są wyłącznie do spełnienia celu, czyli korzystania z usług.
Wydawanie elektronicznych poświadczeń atrybutów oraz ich walidacja to usługa zaufania (art. 2 pkt 16 rozporządzenia eIDAS). Nie bez znaczenia dla takiej klasyfikacji wydaje się to, że w świetle rozporządzenia eIDAS usługa zaufania to usługa elektroniczna, świadczona zazwyczaj za wynagrodzeniem. Takie zaklasyfikowanie dwóch usług związanych z atrybutami (wydawanie i walidacja) umiejscawia je odpowiednio na rynku cyfrowym. Można przypuszczać, że będą one naturalnym rozszerzeniem wachlarza usług już dziś świadczonych przez dostawców usług zaufania, a zainteresowani ich świadczeniem będą dostawcy certyfikatów podpisów elektronicznych ze względu na swoje zasoby techniczno-organizacyjne, dotychczasowe doświadczenia biznesowe i bazy klientów.
Zgodnie z rozporządzeniem eIDAS elektroniczne poświadczenie atrybutów to poświadczenie w postaci elektronicznej, które umożliwia uwierzytelnienie atrybutów, rozumianych na gruncie tego aktu jako cecha charakterystyczna, właściwość, prawo bądź zezwolenie osoby fizycznej lub prawnej, lub przedmiotu. Kluczowy element tej definicji wskazuje, że to dokument elektroniczny zawierający potwierdzony atrybut, możliwy do zweryfikowania. Podstawową funkcją tego dokumentu jest potwierdzenie autentyczności cechy, której dotyczy [3]. Rozporządzenie eIDAS przewiduje możliwość wydawania elektronicznych poświadczeń atrybutów „zwykłych” i „kwalifikowanych”. Widać tu wyraźną analogię do innych usług zaufania. Aby elektroniczne poświadczenie atrybutów uznać za kwalifikowane, musi być wydane przez kwalifikowanego dostawcę i spełniać określone wymogi (art. 2 pkt 44 rozporządzenia eIDAS).
W rozporządzeniu eIDAS wyróżniony został również szczególny rodzaj elektronicznego poświadczenia atrybutów, tj. wydawane przez podmiot sektora publicznego odpowiedzialny za źródło autentyczne. Źródło autentyczne to repozytorium lub system, za prowadzenie którego odpowiedzialny jest podmiot sektora publicznego lub podmiot prywatny. Zawiera i udostępnia ono atrybuty dotyczące osoby fizycznej lub prawnej bądź przedmiotu. Uważa się je za podstawowe źródło tych informacji lub uznaje za autentyczne zgodnie z prawem UE lub prawem krajowym, w tym z praktykami administracyjnymi (art. 2 pkt 46 rozporządzenia eIDAS). Na gruncie polskich rozwiązań odpowiedzialne za źródła autentyczne zatem będą zarówno podmioty publiczne, jak i przykładowo samorządy zawodowe. Konstrukcja wydawania elektronicznego poświadczenia atrybutów bezpośrednio przez taki podmiot wydaje się „naturalna” w kontekście potraktowania elektronicznego poświadczenia atrybutów jako „następcy” zaświadczeń urzędowych. Z kolei wprowadzenie możliwości wydawania elektronicznych poświadczeń atrybutów w imieniu takiego podmiotu może być odczytane jako próba zminimalizowania ryzyka, że nie wszystkie podmioty odpowiedzialne za źródła autentyczne są gotowe do samodzielnego wydawania elektronicznych poświadczeń atrybutów. W tej sytuacji niezbędne jest umocowanie podmiotu, który można określić mianem pośrednika czy integratora. W polskim porządku prawnym rola ta wydaje się odpowiednia dla ministra właściwego do spraw informatyzacji, jak sugerują doświadczenia w integrowaniu danych pochodzących z różnych źródeł przez aplikację mObywatel. Szerokie wprowadzenie do obrotu elektronicznych poświadczeń atrybutów będzie wymagać czasu i współpracy wielu podmiotów zarówno sektora publicznego, jak i prywatnego, przy czym można uznać, że w Polsce pierwszy kamień milowy został już osiągnięty właśnie dzięki mObywatelowi.
Aby ułatwić stopniowe wprowadzanie nowych rozwiązań, rozporządzenie eIDAS określiło minimalny wykaz atrybutów, co do których „państwa członkowskie zapewniają, aby wprowadzono środki umożliwiające kwalifikowanym dostawcom usług zaufania, którzy dostarczają kwalifikowane elektroniczne poświadczenia atrybutów, weryfikację drogą elektroniczną, na żądanie użytkownika, autentyczności następujących atrybutów w zestawieniu z odpowiednim źródłem autentycznym na poziomie krajowym lub poprzez wyznaczonych pośredników uznanych na poziomie krajowym zgodnie z prawem Unii lub prawem krajowym oraz w przypadku gdy atrybuty te polegają na źródłach autentycznych w sektorze publicznym” (art. 45e rozporządzenia eIDAS). Są to następujące atrybuty określone w załączniku VI do rozporządzenia eIDAS: adres, wiek, płeć, stan cywilny, skład rodziny, narodowość lub obywatelstwo, wykształcenie (tytuły i licencje), kwalifikacje zawodowe (tytuły i licencje), pełnomocnictwa i upoważnienia do reprezentowania osób fizycznych lub prawnych, publicznoprawne zezwolenia i licencje, a także – w odniesieniu do osób prawnych – dane finansowe i dane dotyczące przedsiębiorstwa. Warte zauważenia jest, że wśród tych podstawowych kategorii atrybutów nie ma imienia, nazwiska czy unikalnego identyfikatora (na gruncie prawa polskiego jest to numer PESEL), a zatem danych, które wchodzą w skład podstawowego zestawu danych unikalnie identyfikujących osobę. Dane takie jak adres, wiek, płeć, stan cywilny, skład rodziny (częściowo, w zakresie, w jakim wdrożono parentyzację), narodowość lub obywatelstwo mogą pochodzić z rejestru PESEL, przy czym stan cywilny czy skład rodziny obecne są także w rejestrze stanu cywilnego; dane o wykształceniu (tytuły i licencje) mogą pochodzić np. ze źródeł publicznych prowadzonych przez właściwych ministrów; z kolei kwalifikacje zawodowe (tytuły i licencje) często pobierane są ze źródeł spoza sektora publicznego, np. samorządów zawodowych. Pełnomocnictwa i upoważnienia do reprezentowania osób fizycznych lub prawnych pochodzą z Krajowego Rejestru Sądowego i bazy CEIDG, ale też niepublicznych źródeł. Publicznoprawne zezwolenia i licencje wydają różne podmioty, np. pozwolenia wodnoprawne czy pozwolenia na budowę będą pochodzić ze źródeł prowadzonych przez właściwe organy. Niewątpliwym wyzwaniem dla administracji będzie zapewnienie dostępu do tych wszystkich atrybutów w wyznaczonym terminie. Już te pierwsze kategorie atrybutów – jak podano w raporcie „Elektroniczne poświadczenia atrybutów – klucz do automatyzacji procesów” przygotowanym na rzecz Trusted Economy Forum CommonSign 2025 – pozwalają wskazać na potencjalne przypadki użycia atrybutów zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym, w usługach obejmujących takie dziedziny jak bankowość, ubezpieczenia, edukacja, zdrowie, transport, podróże, kultura, czyli tam, gdzie do realizacji usługi potrzebne jest potwierdzenie cechy (np. wiek) czy uprawnień (np. prawo wykonywania zawodu, posiadanie biletu).
Podsumowanie i wnioski
Zaświadczenia urzędowe i dokumenty publiczne mają pełną moc urzędową i są wydawane w ramach procedur określonych przepisami prawa. Są podstawowym środkiem potwierdzania faktów lub stanów prawnych w postępowaniach administracyjnych i sądowych. Ich moc dowodowa jest najwyższa, lecz proces uzyskania bywa sformalizowany i czasochłonny, a ponadto wydawane są za opłatą. Dokumenty, ze względu na ekonomikę procesu ich wydawania, koszty i długoterminową ważność, zawierają więcej danych, mają bowiem służyć różnym celom – umieszczenie w nich szerszego katalogu danych jest związane z potencjalnymi przypadkami użycia.
Dane i dokumenty elektroniczne w aplikacji mObywatel to rozwiązanie pośrednie – umożliwiają obywatelowi samodzielne pobranie i udostępnienie aktualnych danych z rejestrów publicznych, bez konieczności występowania o zaświadczenie i bez oczekiwania na wydanie dokumentu. Dane te są autentyczne i zabezpieczone pieczęcią ministra właściwego do spraw informatyzacji, lecz formalnie nie są zaświadczeniem administracyjnym. Ich funkcja jest zbliżona do elektronicznego poświadczenia atrybutów, szczególnie w zakresie „okazania” lub „przekazania” danych. Pobranie danych i ich przekazanie nie wymaga ponoszenia opłat.
Elektroniczne poświadczenia atrybutów wprowadzają europejski standard potwierdzania danych o osobie w środowisku cyfrowym. Będą dostępne za pośrednictwem europejskiego portfela tożsamości cyfrowej, ale także poza portfelem, umożliwiając użytkownikom bezpieczne i kontrolowane udostępnianie wybranych atrybutów (np. wieku, uprawnień, statusu zawodowego) w usługach online w całej UE. Pewność osiągana jest dzięki potwierdzeniu autentyczności danych przez dostawcę atrybutu i zapewnienie ich zautomatyzowanej weryfikacji w systemie wydawcy. Elektroniczne poświadczenia atrybutów będą podpisywane elektronicznie przez ich dostawcę. Ponadto system wydawcy musi zapewniać ich automatyczną weryfikację. Kontrola użytkownika opiera się przede wszystkim na funkcjach ograniczonego udostępniania danych (poszczególnych atrybutów), przechowywaniu danych na urządzeniu użytkownika, możliwości ich niezwłocznego unieważnienia. Ważne, że przekazanie atrybutów będzie wymagać każdorazowej zgody użytkownika. Przekazanie danych może nastąpić do innego portfela albo do systemu podmiotu. Podmioty te muszą być też zarejestrowane i mieć prawo do przetwarzania danych / spełniać wymagania (utworzony zostanie rejestr stron ufających). Elektroniczne poświadczenia atrybutów zapewniają najwyższy poziom ochrony danych osobowych ze względu na selektywne udostępnianie informacji i pełną kontrolę użytkownika nad ich przekazywaniem, a także rozwiązania techniczne uniemożliwiające dostawcy atrybutu ustalenie, gdzie został on użyty.
W przypadku elektronicznego poświadczenia atrybutów następuje zawężenie użycia w kontekście zakresu, celów i terminu jego ważności. Można powiedzieć, że dokumenty czy zaświadczenia mają charakter długoterminowych dokumentów / zestawów danych z szerokimi przypadkami użycia, podobnie zestawy danych w aplikacji mObywatel, a elektroniczne poświadczenie atrybutów będzie – ze względu na technologię, dostępność i czas pozyskania – traktowane bardziej jednorazowo. Takie podejście wspiera funkcję ochrony danych osobowych, która jest jednym z głównych filarów znowelizowanego rozporządzenia eIDAS.
W przypadku elektronicznych poświadczeń atrybutów dodatkowych regulacji wymagać będzie kwestia odpłatności. Publiczne atrybuty finansuje państwo, natomiast w sferze komercyjnej modele opłat mogą być różne. Niezmiernie istotnym elementem jest także transgraniczne uznawanie, co zapewnia temu rozwiązaniu przewagę nad zaświadczeniami urzędowymi czy usługami w aplikacji mObywatel.
Szerokie wykorzystywanie elektronicznych poświadczeń atrybutów będzie wymagać bardzo ścisłej współpracy administracji i biznesu. Szczególnie ważne jest zapewnienie interoperacyjności infrastruktury, opracowanie systemu rozliczeń finansowych i wprowadzenie skutecznych mechanizmów odpowiedzialności. Mając na uwadze korzyści, jakie nowe rozwiązania mogą przynieść administracji, biznesowi i obywatelom UE, należy mieć nadzieję, że współpraca ta będzie owocna.
Przypisy:
- Por. D. Szafrańska, T. Szostak, Wydawanie zaświadczeń przez organy administracji publicznej, itwa.pl/11w.
- Tamże.
- Zob. raport Elektroniczne poświadczenia atrybutów – klucz do automatyzacji procesów, Obserwatorium.Biz.
Autor
Magdalena Witkowska-Krzymowska
Autorka jest doktorem nauk prawnych, radcą prawnym, absolwentką aplikacji legislacyjnej, wykładowcą akademickim, dyrektorem Departamentu Prawnego w Ministerstwie Cyfryzacji.
